In de jaren ’90 was het Zweedse Ericsson in Europa oppermachtig op de
mobieltjesmarkt. In Finland meldde toen de papierfabrikant Nokia ineens dat
het mobieltjes ging maken. Hoongelach was hun deel. Maar ze flikten het, en
ze stootten Ericsson van de troon.

Opgegeven?
Maar Nokia moet nu erg uitkijken dat het zelf niet het nieuwe Ericsson wordt.
Op het vlak van smartphones, slimme telefoons met aanraakschermen, lijkt
Nokia al opgegeven te hebben en gekozen te hebben voor een defensieve
strategie.

Volgens Nokia heeft het nog zo’n 41 procent van de markt voor smartphones. Dat
is heel respectabel, maar wel fors minder dan de 51 procent die het aan het
einde van 2007 nog had.

Smartphones
Nokia verloor toen flink aan Research In Motion (RIM, makers van de
Blackberry), Samsung en HTC. Waar RIM vooral profiteert van zijn sterke
positie op de zakelijke markt, verkopen Samsung, HTC en Apple vooral veel
smartphones aan consumenten.

Samsung boert heel goed, met name dankzij het Samsung Omnia vlaggenschip. En
de Koreanen lijken wel iedere maand een nieuw slim toestel te lanceren: de
abri’s met posters van de Samsung Jet zijn overal.

Het Taiwanese HTC blijft niet achter. Het bedrijf wil dit jaar niet minder dan
achttien (!) nieuwe toestellen in de markt zetten. Apple doet het zeer
aardig met de nieuwste iPhone, al blijft het qua marktaandeel nog achter om
RIM.

Wie is de baas?
Betekent dit dan dat Samsung en HTC de markt domineren? Nee, bij lange na
niet. Nokia is nog steeds verreweg dominant. Een voorbeeld. Volgens cijfers
van Gartner over het eerste kwartaal van 2009 verdubbelde Apple binnen drie
maanden zijn marktaandeel, naar iets meer dan 10 procent, maar was het
marktaandeel van Nokia nog altijd ruim 41 procent.

Dat was zelfs iets beter dan de 38 procent die de Finnen in het vierde
kwartaal van 2008 had.

Wat is een 'smartphone'?
Marktdeskundigen stellen vragen bij de manier waarop zulke marktaandelen
berekend worden. Is een iPhone te vergelijken met een Nokia E71,
bijvoorbeeld? De één vindt van wel, maar de ander niet.

Alleen al vanwege die discussie zouden toestellen die niet op de iPhone
lijken, niet met de iPhone vergeleken mogen worden onder de noemer
'marktaandeel'.

Nieuwe toestellen
Eerder deze maand lanceerde Nokia de N97, een nieuwe zakelijke telefoon met
touchscreen. Het toestel lijkt op een mix van de populaire N95 en de 9300i.
Het apparaat moet de strijd aangaan met in ieder geval de SonyEricsson
Experia en marktaandeel verdedigen tegen de andere spelers in het
smartphone-segment. Maar de recensies op populaire websites zijn tot nu toe
lauw.

Dan lanceert Nokia binnenkort ook nog de E72 en de nieuwe 5530 Xpress Music.
De E72 moet het fort verdedigen tegen de Blackberry, en de 5530 is een
multimedia-telefoon die het schijnbaar op moet nemen tegen het Samsung- en
Apple-geweld.

Maar zo gevarieerd en diepgaand als bijvoorbeeld de Omnia en de Jet is de 5530
niet. En waar de E72 de Blackberry Bold en Curve moet bestrijden, biedt het
toestel geen touchscreen, wat de Blackberry Storm wel doet.

Aanbieden van diensten
Nokia heeft al aangegeven dat de toekomst van het bedrijf niet meer in het
zelf maken van toestellen ligt, maar in het aanbieden van diensten. Zoals
het besturingssysteem Symbian, dat Nokia inmiddels geheel ingelijfd heeft en
dat het met enig succes weet te slijten aan derden. Zo draait de Samsung
Omnia HD op Symbian-versie S60.

De vraag is wel of de stappen die Nokia nu onderneemt, genoeg zullen zijn om
zich andere aanbieders van besturingssystemen van het lijf te houden. Want
ook op dat front heeft Nokia steeds meer te duchten.

Concurrentie Google
Google verraste vriend en vijand met het Android besturingssysteem, dat
geroemd wordt om het gebruiksgemak. Eén belangrijke indicator is de
gigantische hoeveelheid nieuwe applicaties die door enthousiastelingen wordt
ontwikkeld voor Android. Het is nog niet zó populair als de applicaties voor
de iPhone, maar Android komt in de buurt.

Van Apple zal Nokia op software-gebied weinig te duchten hebben. Apple behoudt
het iPhone-besturingssysteem puur voor de eigen telefoontjes.

Software-gigant Microsoft
Maar dan is er ook nog software-gigant Microsoft. Ja, Windows Mobile is niet
het meest toegankelijke, gebruiksvriendelijke besturingssysteem, maar
wellicht heeft Microsoft voor de volgende versie - Mobile 7.0 - iets geleerd
van de vrijetijd-programmeurs die zeer gebruiksvriendelijke en soms zelfs
ronduit leuke versies van Windows Mobile hebben gemaakt.

HTC paste zelf Windows Mobile aan voor de eerste toestellen die het maakte, en
dat liep als een trein. En de Samsung Omnia, ook met Windows Mobile,
verkoopt als warme broodjes. Versie 6.5 is ook al een hele verbetering. Het
kán dus wel.

Windows Mobile 8 - jawel! - zit eveneens in de pen bij Microsoft, en dit zou
het 'definitieve' besturingssysteem voor mobieltjes moeten worden. Als
Microsoft de boot al niet gemist heeft, natuurlijk. Kortom, ook Microsoft is
een speler die Nokia goed in de gaten moet houden.

Zelfgenoegzaam
Nokia heerst voorlopig over de markt voor non-smartphones. Het kan teren op
stevige verkopen in zich ontwikkelende markten, waar de vraag naar
goedkopere mobieltjes alleen maar stijgt. Met de inkomsten uit die markten
en de nieuwe vlaggenschepen - de N97, de E72 - kan de koning op de
middellange termijn rustig op zijn troon blijven zitten.

Maar de koning mag niet zelfgenoegzaam worden, want dan kan het wel eens snel
afgelopen zijn met Nokia, zoals Ericsson tot zijn eigen spijt ondervond.
Nokia snapt dat vermoedelijk zelf ook; vorige week kondigde de
bestuursvoorzitter aan dat het bedrijf het transitieproces naar een
leverancier van diensten - zoals Symbian en Ovi, maar ook navigatiesoftware
via Navteq - zal versnellen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl